“TLife”: Ελεύθερες ρίζες, οξείδωση και οξειδωτικό στρες: τι σημαίνουν οι άγνωστες λέξεις που ακούς παντού!
July 18, 2020“TLife”: Τελικά ποιο είναι το σωστό skincare για κάθε ηλικία;
August 10, 2020Τι είναι οι ελεύθερες ρίζες;
«Τα κύτταρα με τα οποία γεννιόμαστε μεγαλώνουν και πεθαίνουν κατά την διάρκεια της ζωής μας, χρησιμοποιώντας το οξυγόνο για να παράξουν ενέργεια. Τα απόβλητα από αυτή τη διαδικασία είναι οι ελεύθερες ρίζες», μου εξηγεί ο δερματολόγος Στέλιος Αγγελίδης, επιστρατεύοντας κάποιον από τους επιτυχημένους του παραλληλισμούς για να το κάνω εικόνα: «Είναι σαν να έχεις κάνει μπάρμπεκιου και να έχουν μείνει στάχτες. Χρησιμοποίησαμε την φωτιά, ψήσαμε το κρέας μας, το φάγαμε και από όλη αυτή τη διαδικασία έχει μείνει η στάχτη. Η στάχτη είναι οι ελεύθερες ρίζες, δηλαδή είναι το υποπροϊόν από αυτή την ενέργεια». Άρα, οι ελεύθερες ρίζες είναι ένας όρος που περιγράφει τα κατεστραμμένα κύτταρα που είναι προβληματικά και αποτελούν καταστροφή για την υγεία. Λέγονται ελεύθερες αυτές οι ρίζες γιατί δεν έχουν σημαντικό μόριο και προσπαθούν να κλέψουν αυτό το μόριο από άλλα κύτταρα, το οξυγόνο από τα άλλα. Όταν οι ελεύθερες ρίζες επιτίθενται δεν σκοτώνουν τα άλλα κύτταρα για να πάρουν το μόριο που τους λείπει αλλά βλάπτουν και καταστρέφουν το DNA δημιουργώντας γόνιμο έδαφος για διάφορες παθήσεις. Το πρόβλημα δεν είναι δηλαδή ότι η ελεύθερη ρίζα ζημιώνει ένα μόνο κύτταρο, ότι δηλαδή παίρνει το οξυγόνο από ένα υγιές κύτταρο, αλλά κάνει μια αλυσιδωτή αντίδραση άρα, μιλάμε για οξείδωση όλου του συστήματος που προσβάλει.
Τι σημαίνει οξειδωτικό στρες;
Όπως καταλαβαίνεις, λοιπόν, η παραπάνω διαδικασία είναι απόλυτα φυσιολογική. «Οι ελεύθερες ρίζες όταν δημιουργηθούν δεν δρουν ανεξέλεγκτα. Ο οργανισμός για να μην προκαλέσουν κακό οι ελεύθερες ρίζες έχει τα δικά του αντιοξειδωτικά συστήματα από τη φύση του, τον δικό του μηχανισμό. Όταν, όμως, έχουμε πάρα πολλές ελεύθερες ρίζες και πάρα πολλά απόβλητα από αυτά που μπορεί να αντιοξειδώσει το αμυντικό μας σύστημα τότε μιλάμε για οξειδωτική καταστροφή ή οξειδωτικό στρες», τονίζει ο δερματολόγος. Τα πράγματα, λοιπόν, είναι απλά: εμείς έχουμε κάποιους στρατιώτες που κάνουν αντιοξείδωση και καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες. Όταν, όμως, έχουμε υπερπαραγωγή ελευθέρων ριζών τότε δημιουργείται οξειδωτικό στρες, το σύστημά μας δεν μπορεί να ανταπεξέλθει και σε αυτή την περίπτωση χρειαζόμαστε εκτός από τα ενδογενή και τα εξωγενή, αυτά τα οποία σε σχέση με το skincare, τα παίρνουμε από τις κρέμες μας και τα προϊόντα που χρησιμοποιούμε. Κι επειδή στο δέρμα οι ελεύθερες ρίζες είναι υπεύθυνες για την γήρανση της επιδερμίδας, τα αντιοξειδωτικά επιβραδύνουν την γήρανση.
Όπως θα έχεις καταλάβει σε αυτήν εδώ τη στήλη είμαστε skincare addicts. Και πιθανότατα το ίδιο να είσαι κι εσύ από την στιγμή που μπαίνεις εδώ εντατικά. Όμως, όσο και αν διαβάζουμε- μελετάμε- δοκιμάζουμε εντατικά νέα προϊόντα, υπάρχουν ερωτήσεις για τις οποίες δεν έχουμε απαντήσεις και τις οποίες θέτουμε συχνά και στους εαυτούς μας.
Για παράδειγμα, «στις διακοπές μου ξυπνάω πολύ πιο αργά από ότι συνήθως. Επίσης μέσα σε μια ώρα θα έχω πάει στη θάλασσα. Έχει νόημα να κάνω ολόκληρο το skincare μου αφού σε μια ώρα θα τα αφαιρέσει όλα η θάλασσα;». Όταν έχουμε τέτοιου είδους απορίες έχουμε και τους ανθρώπους μας στο speed dial του κινητού μας οι οποίοι είναι πάντα εκεί για να μας απαντήσουν. Στην προκειμένη, ο δερματολόγος Στέλιος Αγγελίδης ο οποίος μοιράστηκε μαζί μας όλα τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε στο skincare μας το επόμενο διάστημα. Κράτησε σημειώσεις!
Καλοκαίρι και αντιοξειδωτικά: τι κάνουμε;
Πρόσφατα εδώ κάναμε μια ολόκληρη κουβέντα για τις ελεύθερες ρίζες, το οξειδωτικό στρες και την οξείδωση και μπορείς να φρεσκάρεις τη μνήμη σου εδώ. Σε αυτή, λοιπόν, τη συζήτηση ο δερματολόγος μας επισήμανε ότι τα αντιοξειδωτικά επανορθώνουν τις βλαβερές συνέπειες του ήλιου, άρα τώρα το καλοκαίρι είναι ακόμη πιο χρήσιμα γιατί έχουμε μεγαλύτερη έκθεση στον ήλιο και όχι μόνο δεν τα κόβουμε αλλά τα έχουμε περισσότερη ανάγκη. «Δεν σταματά κανείς να βάζει αντιοξειδωτικά επειδή πηγαίνει στη θάλασσα!», τονίζει ο Στέλιος Αγγελίδης και συνεχίζει: «Η βιταμίνη Α μπαίνει αυστηρά και μόνο το βράδυ. Από την άλλη, η βιταμίνη C αντίθετα με όσα ακούγονται είναι φωτοπροστατευτική». Άρα, τι ισχύει τελικά; Προκαλεί η βιταμίνη Α και η C ερεθισμό; Είναι, όντως, επικίνδυνη η χρήση της όσο κάνουμε διακοπές και περνάμε μεγάλο μέρος της ημέρας μας στη θάλασσα;
«Όλα αυτά που ακούγονται ΝΑ ΜΗΝ ΒΑΛΕΙΣ το ένα ή το άλλο συστατικό είναι βάσει ερεθισμού. Όσο μεγαλύτερη είναι η συγκέντρωση ενός δραστικού σε ένα προϊόν και όσο μεγαλύτερη ποσότητα βάλεις τόσο περισσότερο ερεθισμό θα κάνεις. Το θέμα, λοιπόν, είναι ποσότητα. Αν βάλεις την σωστή ποσότητα δεν έχεις πρόβλημα και αν χρησιμοποιείς εντατικά αντηλιακή. Αυτό που κάνει τον ερεθισμό είναι η απολέπιση που προκαλεί η παραπάνω ποσότητα στην επιδερμίδα. Και ένα δέρμα που έχει απολεπιστεί είναι ένα ευαίσθητο δέρμα!», τονίζει ο δερματολόγος.
Ποια πρέπει να είναι η ρουτίνα μου το καλοκαίρι;
Και φτάνουμε στο ζητούμενο: πώς φροντίζουμε το πρόσωπό μας τους μήνες με την μεγαλύτερη ηλιοφάνεια; Ο Στέλιος Αγγελίδης λέει πως αυτό εξαρτάται απόλυτα από το πού θα βρίσκεσαι και πώς θα επιλέξεις να περάσεις τον επόμενο μήνα. Αν, για παράδειγμα, είσαι σε ρυθμούς εργασίας ακολουθείς την ίδια φροντίδα που ακολουθείς κανονικά. Η αλλαγή γίνεται όταν πηγαίνουμε στη θάλασσα ή τα Σαββατοκύριακα. Σημείωσε, λοιπόν!
«Αν ξυπνάς πιο αργά και μέσα σε δύο- τρεις ώρες πας στη θάλασσα η ρουτίνα σου είναι η εξής: σηκώνεσαι, πλένεσαι, βάζεις το αντηλιακό σου,πας στη θάλασσα και η ρουτίνα γίνεται όταν επιστρέψεις από τη θάλασσα. Μόλις γυρίσεις πλένεις το πρόσωπό σου κανονικά και κάνεις την ρουτίνα σου. Η ρουτίνα αν έχει βιταμίνη C, την βάζεις το απόγευμα και την ρετινόλη το βράδυ όταν επιστρέψεις από την βραδινή σου έξοδο. Αν, όμως, νιώθεις την επιδερμίδα σου να σε τραβάει μπορείς να χρησιμοποιήσεις μια κρέμα με βιταμίνη Ε ή και μια κρέμα με βιταμίνη Ε που εκτός από αντιοξειδωτική είναι και ενυδατική. Μην χρησιμοποιήσεις ποτέ ρετινόλη μετά την έκθεσή σου στον ήλιο γιατί εκείνη την στιγμή η επιδερμίδα σου έχει άμεση ανάγκη από τα «γρήγορα» επανορθωτικά. Η ρετινόλη έχει βραδεία δράση γιατί λειτουργεί μέσω των κυττάρων. Και φυσικά, δίνεις πολύ μεγάλη σημασία στην ποσότητα: παραπάνω ποσότητα από ένα φυστίκι χωρίς το τσόφλι σημαίνει ερεθισμός!», τονίζει ο δερματολόγος.
Τι γίνεται με την ενυδατική; «Το καλοκαίρι πρέπει να συμπεριφέρεσαι στην επιδερμίδα σου όπως συμπεριφέρεσαι και με τα ρούχα σου: όσο λιγότερα προϊόντα τόσο το καλύτερο! Αν, για παράδειγμα, γυρίσεις στις 17.00 από την παραλία μπορείς να βάλεις την βιταμίνη C και από πάνω το αντηλιακό σου. Εξάλλου, όλα τα σύγχρονα αντηλιακά είναι ενυδατικές και αντιοξειδωτικές κρέμες με αντηλιακά φίλτρα. Θα επαναλάβω, όμως, ότι η βιταμίνη Ε όσο πιο αφυδατωμένη και εγκαμαυτική είσαι τόσο πιο χρήσιμη είναι για την φροντίδα σου. Είναι πιο λιπαρή στη σύνθεσή της ενώ όλα τα after sun έχουν έχουν βιταμίνη Ε γιατί είναι αντιφλογιστική», λέει ο γιατρός.
Το πιο σημαντικό, λοιπόν, είναι να ακούς τις ανάγκες της επιδερμίδας σου και να προσαρμόζεις το skincare σου σε αυτές. Και αν κάτι απαγορεύεται για τις ημέρες που περνάς κάτω από τον ήλιο, αυτά είναι τα ΑΗΑ και τα scrub με κόκκους. Αυτά μπορείς να τα αφήσεις πίσω σου. Όχι, όμως, τα υπόλοιπα!
Στέλιος Αγγελίδης
Δερματολόγος
Επιστημονικός συνεργάτης στο “TLife.gr”.